Cấu tạo đàn guitar điện: Bộ phận & chất liệu ảnh hưởng

Khi mới bắt đầu tập chơi Guitar điện, hẳn ai cũng từng nhìn cây đàn và thắc mắc: “Ủa, sao nhiều nút bấm, cần gạt, cái hộp gì dưới dây đàn thế này?” Thực tế, cấu tạo đàn Guitar điện tuy có vẻ phức tạp nhưng nếu chịu khó tìm hiểu, bạn sẽ thấy mọi thứ đều rất logic và thú vị. Trong bài viết này, mình sẽ chia sẻ chi tiết về các bộ phận chính cũng như những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến âm thanh của một cây Guitar điện.

Các bộ phận chính của đàn Guitar điện

Một cây Guitar điện nhìn thì có vẻ đơn giản, nhưng thực chất nó được cấu tạo từ hàng loạt bộ phận nhỏ, mỗi phần đều có nhiệm vụ riêng biệt. Biết rõ công dụng của từng chi tiết sẽ giúp bạn hiểu tại sao cây đàn lại phát ra được thứ âm thanh đầy cuốn hút như vậy.

Đầu đàn (Headstock), khóa & lược đàn

Headstock chính là “cái trán” của cây đàn – nơi chứa toàn bộ khóa chỉnh dây (machine heads). Công dụng thì đơn giản: xoay là dây chặt, xoay ngược lại là dây chùng. Nhờ vậy, ta mới có thể lên dây chuẩn xác. Ngay bên dưới là Nut (lược đàn), một miếng nhỏ nhưng cực quan trọng để giữ cố định dây đàn, định vị khoảng cách đều nhau và truyền rung động xuống cần đàn. Đừng xem thường “bé hạt tiêu” này, chỉ cần nut bị mòn thì tiếng đàn có thể rè như radio bắt sóng dở.

Cần đàn (Neck), truss rod, phím đàn (Frets) & inlays

Cần đàn chính là “xương sống” của nhạc cụ. Bên trong thường có một thanh kim loại gọi là Truss Rod, dùng để chỉnh độ cong của cần. Khi dây đàn tạo lực kéo quá mạnh, truss rod chính là “người hùng thầm lặng” giữ cho cần không bị cong vênh. Trên bề mặt cần là những thanh kim loại nhỏ – Frets – chia khoảng cách các nốt nhạc. Các dấu chấm hoặc hoa văn (inlays) thì như “bản đồ định vị” giúp bạn không lạc phím khi đang chơi solo.

Thân đàn (Body) & phần nối cần – thân

Thân đàn Guitar điện là “sân khấu chính” chứa pickup, mạch điện tử và cả hệ thống ngựa đàn. Phần thân có thể được nối với cần đàn theo nhiều cách: bolt-on (bắt ốc), set-neck (dán keo), hoặc neck-through (xuyên suốt). Mỗi kiểu đều mang lại cảm giác chơi và sustain khác nhau. Một số cây đàn còn có pickguard – tấm nhựa bảo vệ bề mặt để bạn thoải mái quạt chả mà không lo trầy xước.

Pickup & mạch điện tử

Đây mới là “trái tim” trong cấu tạo đàn Guitar điện. Pickup là nam châm quấn dây đồng, có nhiệm vụ biến rung động dây thành tín hiệu điện. Có nhiều loại pickup: single-coil cho âm sáng, humbucker cho âm dày và mạnh, active pickup cho chất âm hiện đại và “căng đét”. Đi kèm với pickup là hệ thống mạch gồm volume, tone, và công tắc chuyển pickup. Những nút này cho phép bạn tùy biến âm sắc ngay trên cây đàn, từ nhẹ nhàng ballad đến rock cháy máy.

Ngựa đàn (Bridge), tailpiece & hệ thống dây

Bridge chính là nơi dây đàn được cố định và truyền rung động xuống thân. Một số đàn có thêm tremolo bridge (cần nhún) để tạo hiệu ứng “rung sóng”, thích hợp cho phong cách rock hoặc metal. Ngoài ra, bridge còn cho phép chỉnh intonation (cao độ chuẩn của từng dây) và action (độ cao dây so với phím đàn). Nói cách khác, bridge ảnh hưởng rất nhiều đến sự thoải mái và độ chuẩn xác khi chơi.

Các bộ phận chính của đàn Guitar điện

Chất liệu & đặc điểm ảnh hưởng tới âm thanh

Không chỉ hình dáng hay bộ phận, chất liệu làm nên Guitar điện cũng là yếu tố quyết định tính cách âm thanh. Từ gỗ, dây, cho đến lớp sơn hoàn thiện, tất cả đều góp phần tạo nên cá tính riêng của mỗi cây đàn. Nếu muốn tìm một “người bạn đồng hành” hợp gu, bạn nhất định phải để tâm đến phần này.

Gỗ thân, cần, mặt phím

Không chỉ là vật liệu để “chế tác”, gỗ quyết định rất nhiều đến chất âm. Mahogany thường cho tiếng dày và ấm; Maple lại sáng và sắc nét; Rosewood ở mặt phím tạo cảm giác mượt mà. Chính sự kết hợp này đã tạo ra vô vàn “cá tính” cho từng cây đàn. Chơi guitar đôi khi cũng giống như chọn bạn đồng hành – mỗi loại gỗ mang lại một sắc thái riêng.

Dây đàn, vật liệu & tính từ tính

Khác với Guitar Acoustic, dây Guitar điện thường làm từ thép hoặc hợp kim niken. Chúng phải có tính từ để pickup “bắt” được tín hiệu. Loại dây dày (gauge lớn) cho âm mạnh mẽ, sustain dài nhưng hơi “hành” ngón tay. Dây mảnh thì dễ bấm, dễ bend, phù hợp cho solo tốc độ. Chọn dây cũng là cả một nghệ thuật, đôi khi thay đổi bộ dây thôi là cây đàn nghe khác hẳn.

Kiểu hoàn thiện, lớp sơn & lớp bảo vệ

Ngoài phần âm thanh, lớp sơn cũng góp phần định hình phong cách. Một cây đàn sơn bóng loáng nhìn sang trọng, nhưng dễ bám vân tay; trong khi lớp sơn mờ (matte) lại cho cảm giác hiện đại, bụi bặm. Thêm vào đó, lớp finish cũng ảnh hưởng ít nhiều đến độ cộng hưởng và sustain của đàn. Pickguard hay binding (viền đàn) không chỉ để đẹp mà còn bảo vệ thân đàn khỏi va chạm.

alt text 2: Chất liệu & đặc điểm ảnh hưởng tới âm thanh

Lời kết

Hiểu về cấu tạo đàn Guitar điện không chỉ giúp bạn trân trọng hơn cây đàn mình đang cầm mà còn biết cách chăm sóc, điều chỉnh và lựa chọn phù hợp. Một cây đàn không đơn thuần là nhạc cụ – nó là “người bạn đồng hành” trong hành trình âm nhạc. Và như mọi mối quan hệ, càng hiểu nhau thì càng dễ tạo ra những giai điệu tuyệt vời.

Nếu bạn mới bắt đầu, hãy dành chút thời gian khám phá từng bộ phận – từ headstock đến bridge – bạn sẽ thấy Guitar điện không còn bí ẩn, mà ngược lại, cực kỳ hấp dẫn và đầy tính sáng tạo.