Các nốt trên đàn Guitar – Đọc như bản đồ, chơi được mới PHIÊU!

Khi mới cầm cây Guitar trên tay, điều đầu tiên ai cũng muốn là… gảy ra tiếng nghe ngầu. Nhưng sau vài hôm bấm nốt sai, chơi “Happy Birthday” mà thành “Chúc bé ngủ ngon”, thì mới thấm – muốn chơi hay, phải biết các nốt.

Đừng lo! Trong bài viết này, tôi – một người đã “mần đàn” hơn chục năm, sẽ dẫn bạn đi dạo một vòng quanh cần đàn Guitar, chỉ ra từng nốt như chỉ đường đi chợ, đảm bảo dễ hiểu và dễ nhớ!

Các nốt trên đàn Guitar là gì?

Trước khi đi sâu, hãy nhớ rằng Guitar là một nhạc cụ có logic rõ ràng chứ không phải “ai thích đánh gì thì đánh”.

Trong âm nhạc phương Tây, chúng ta có 7 nốt cơ bản là:

C – D – E – F – G – A – B, tương ứng với Đô – Rê – Mi – Fa – Sol – La – Si.

Trên đàn Guitar, những nốt này được sắp xếp dọc theo cần đàn (fretboard) – mỗi phím trên cần đàn tương đương một bán âm (nửa cung). Nghe hơi hàn lâm đúng không? Nhưng yên tâm, chơi quen bạn sẽ thấy chúng rất… “bình dân học vụ”.

Cách xác định các nốt trên cần đàn Guitar

Quy tắc lặp lại sau 12 phím (Fret)

Nếu bạn nhìn từ đầu cần đàn đến phím 12, bạn sẽ thấy các nốt nhạc lặp lại sau mỗi 12 phím.

Ví dụ:

• Phím 0 dây số 6 là E
• Phím 12 dây số 6 cũng là E, nhưng cao hơn một quãng tám (octave)

Vì vậy, nếu bạn nhớ được 12 phím đầu, thì… xin chúc mừng, bạn đã hiểu gần nửa cây đàn rồi đó!

Nắm rõ vị trí các nốt trên dây số 6 và 5

Dây số 6 (E) và dây số 5 (A) là hai dây nền tảng cho việc chơi hợp âm và scale. Giống như hai “cột trụ” của cây đàn vậy.

Lý do? Vì đa số các hợp âm cơ bản đều bắt đầu từ hai dây này. Học thuộc nốt trên dây 6 và 5 trước, sau đó lan ra các dây còn lại là chiến lược cực kỳ thông minh.

Công thức bán âm giữa các nốt

Một kiến thức nhỏ mà hữu ích: giữa các nốt có 1 khoảng bán âm – ngoại trừ 2 cặp đặc biệt E-F và B-C, chúng liền nhau (không có dấu # hoặc b).

Ví dụ:

• Sau A là A# (hoặc Bb), rồi mới tới B
• Nhưng sau B là C luôn, không có B#

Nhớ quy tắc này sẽ giúp bạn tránh bị “lạc trôi” trên cần đàn như bị mất GPS.

Cách xác định các nốt trên cần đàn Guitar

Hệ thống các nốt cơ bản trên cần đàn

Các nốt trên dây số 6 (E)

Từ phím 0 đến 12, ta có:
E – F – F# – G – G# – A – A# – B – C – C# – D – D# – E

Dây này cực kỳ quan trọng vì nó là dây trầm nhất, thích hợp để dò nốt gốc của hợp âm.

Các nốt trên dây số 5 (A)

Tương tự, ta có:
A – A# – B – C – C# – D – D# – E – F – F# – G – G# – A

Nắm được dây 5, bạn sẽ dễ dàng tìm các hợp âm như Am, C, Dm…

Các dây còn lại (dây 4 đến dây 1)

Nếu bạn đã quen với dây 6 và 5, thì dây 4 (D), dây 3 (G), dây 2 (B) và dây 1 (E cao) cũng theo quy luật tương tự.

Tôi thường hướng dẫn học viên học các dây còn lại theo… bài hát (sẽ nói sau), vừa vui lại dễ vào đầu hơn so với học thuộc lòng như học thi sử địa.

Hệ thống các nốt cơ bản trên cần đàn

Xem thêm: Đàn Guitar Classic là gì? Chơi hay khó, đệm hát được không?

Mẹo ghi nhớ các nốt trên đàn Guitar

Ghi nhớ theo hình dạng (Pattern)

Trên cần đàn, các nốt không nằm ngẫu nhiên – chúng tạo thành các hình khối logic.

Ví dụ:

• Nốt G trên dây 6 – phím 3
• Nốt C trên dây 5 – phím 3

Bạn có thể dùng hình vuông, hình L, chữ V để nhớ vị trí nốt giữa các dây. Một khi đã quen, bạn sẽ thấy giống như… chơi trò nối hình.

Ứng dụng phần mềm hỗ trợ luyện nốt

Học hiện đại thì không thể thiếu công nghệ! Có rất nhiều app cực hay như:

• Fretboard Hero: chơi game đoán nốt
• Justin Guitar: có bài luyện theo mức độ
• Yousician: luyện nốt và rhythm cùng lúc

Vừa học vừa chơi, lại có bảng điểm ranking – kích thích hơn cả chơi liên quân!

Học thông qua bài hát quen thuộc

Một mẹo tôi rất thích dùng là gắn vị trí nốt với intro bài hát nổi tiếng.

Ví dụ:

• Intro “Smoke on the Water” → giúp nhớ vị trí trên dây 3 và 4
• “Happy Birthday” → học các nốt trên dây 2 và 1

Học như vậy vừa vui, vừa có thể khoe liền khi bạn bè kêu: Ê, gảy bài gì đi!

Mẹo ghi nhớ các nốt trên đàn Guitar

Sự khác biệt giữa nốt và hợp âm

Đây là chỗ mà nhiều người mới học dễ bị nhầm.

Nốt là một âm đơn, ví dụ như C hoặc G.

Hợp âm là tổ hợp từ 3 nốt trở lên, ví dụ: C gồm C – E – G.

Học nốt giúp bạn hiểu bản chất âm nhạc và điều hướng linh hoạt trên cần đàn. Hợp âm thì giúp bạn đệm hát và chơi bài nhanh hơn.

Cả hai đều quan trọng, như cơm và nước chấm – thiếu cái nào cũng thấy… sai sai.

Sự khác biệt giữa nốt và hợp âm

Kết luận: Nắm vững các nốt trên đàn Guitar giúp gì cho bạn?

Tưởng học nốt là lý thuyết khô khan? Không đâu!

Khi bạn nắm được các nốt trên Guitar, bạn sẽ:

• Tự tin solo và sáng tạo – không cần chỉ dạy từng ngón tay
• Hiểu bản nhạc nhanh hơn
• Dễ dàng chuyển tông, không phải lật sách “chép phím”
• Và quan trọng nhất: phát triển tai nghe nhạc chuẩn

Tôi từng chỉ biết bấm hợp âm và chơi theo trí nhớ. Nhưng từ khi học nốt, tôi thấy mình chơi Guitar thông minh hơn, sáng tạo hơn và tự do hơn.

Vậy nên, dù bạn đang chơi Guitar Classic hay Acoustic, đừng bỏ qua việc học các nốt nhé. Vì khi bạn biết mình đang đánh nốt nào, âm nhạc không còn là mê cung – mà là bản đồ bạn tự vẽ ra.